İran’da Genç Kızın Ölümü Soru İşaretleriyle Dolu
İran’ın başkenti Tahran’da ekim ayının başında bir genç kız metro istasyonunda fenalaştı. Daha sonra hastaneye kaldırılan ve 28 gün komada kalan 17 yaşındaki Armita Geravand isimli kız, devlet medyasına göre hayatını kaybetti.
Ancak Geravand’ın ölümü birçok soruyu da beraberinde getirdi. Genç kızın ölümüyle ilgili bilinenleri sizler için derledik.
Geravand, sosyal medya paylaşımlarından birinde İngilizce olarak şöyle yazdı: “Sebeplerimi anlamadan seçimlerimi yargılamayın.”
1 Ekim’de okula başörtüsü takmadan gitmeye karar verdi. Tahran’ın Şuheda Meydanı metro istasyonunda yere yığıldı. Yanında iki arkadaşı vardı.
Aktivistler, başörtüsü takmadığı için ahlak polisinin kendisine saldırdığını iddia etti. Ancak yetkililer, açıklamalarında genç kızın “tansiyon düşüklüğü nedeniyle” bayıldığını, başını platformun kenarına çarptığını ve beyin sarsıntısı geçirdiğini ısrarla belirtti. Geravand ölmeden önce 28 gün komada kalmıştı.
Armita Geravand kimdir?
Geravand ve hayatı hakkında bilgiler sınırlıdır. Geravand ailesi aslen İran’ın batısındaki Lorestan bölgesindendir. 2000’li yılların başında Tahran’a geldiler.
Onu tanıyanlar Geravand’ın hayata tutkuyla bağlı bir genç kız olduğunu söylüyor. Geravand, bir başka sosyal medya paylaşımında ise gece çektiği bir pencerenin fotoğrafını, “En karanlık gece bile sona erecek ve güneş doğacak” cümlesiyle paylaştı.
İlgi alanları kedilerden fotoğrafçılığa, K-Pop grubu BTS’den anime ve moda tasarımına kadar uzanıyordu. İran toplumunun klasik kalıplarına uymadığından 2013 yılında sporla ilgilenmeye başladı ve Kore dövüş sanatı tekvandoyla ilgilenmeye başladı. Kulübünden bir arkadaşı onun yetenekli bir sporcu olduğunu ve Anahid Razm adlı tekvando grubunun bir üyesi olduğunu söylüyor.
Instagram paylaşımlarından da anlaşılacağı üzere Kore kültürüne, diline ve müziğine derin bir ilgisi vardı. Bazen yazılarını Korece yazıyordu. K-pop grubu BTS’in de hayranı olan genç kız, zaman zaman onların saç modellerini ve elbiselerini taklit ediyordu.
BBC Farsça Servisi’ne konuşan bir arkadaşı, Geravand’ın fotoğrafçılığa olan tutkusunu ve bu işi profesyonelce yapmak için konservatuvara kaydolduğunu anlattı.
Odası da kendi çizimleriyle süslenmişti ve masası boyalar, kalemler, kağıtlar ve tuvallerle doluydu. Geravand kedileri ve en sevdiği müzisyenleri boyamayı severdi. Kıyafet tasarlamak da tutkuları arasındaydı.
1 Ekim’de Armita Geravand’a ne oldu?
Hükümet, Şüheda Meydanı metro istasyonunda yaşananları tam olarak doğrulamak için aileye erişimi gazeteciler ve bağımsız araştırmacılarla sınırladı.
İranlı yetkililerin yayınladığı güvenlik kamerası görüntüleri, Geravand’ın diğer iki kızla birlikte başı açık bir şekilde trene bindiğini gösteriyor. Kısa bir süre sonra kızlardan biri trenden inip eğiliyor. Daha sonra bu kızın diğer birkaç yolcuyla birlikte bilincini kaybeden Geravand’ı kollarından ve bacaklarından tutup platforma düşürdüğü görülüyor.
Hükümetin yayınladığı metro kameralarının çektiği modül kesitli görüntülerde Geravand’ın bayıldığı kritik anlar görülmüyor. Trenin içinden de herhangi bir sahne yayınlanmadı.
Tahran Metrosu genel müdürü Geravand ile “yolcular veya metro yetkilileri arasında herhangi bir sözlü veya fiziksel çatışmanın” yaşanmadığını belirtti.
Metro istasyonunda Geravand’a kalp masajı yapan tıbbi gruplar görülebilir.
Pek çok İranlı, Armita Geravand ile Tahran’da ahlak polisi tarafından “uygunsuz bir şekilde” başörtüsü taktığı iddiasıyla gözaltına alındıktan sonra Eylül 2022’de ölen İranlı genç kadın Mahsa Amini arasındaki benzerliklere dikkat çekti.
Üç gün komada kalan Mahsa Amini’nin hayatını kaybetmesinin ardından ülke genelinde hükümet karşıtı protestolar patlak verdi. Güvenlik güçleri protestoları şiddetle bastırdı. Bu protestolarda yüzlerce kişi öldü, binlercesi gözaltına alındı.
